واکاوی محتوای کتاب زیست شناسی، پایه یازدهم دوره دوم متوسطه رشته‌ی علوم تجربی از منظر تصاویر و متن با استفاده از روش سلوچ و مک تیگو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم پایه، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

2 دکترای زیست شناسی، دبیر آموزش و پرورش و مدیرگروه زیست شناسی آموزش و پرورش شهر تهران. ایران

3 دبیرآموزش و پرورش تهران، تهران، ایران

چکیده

در پژوهش حاضر، ساختار متن و تصویر فصول کتاب زیست شناسی پایه یازدهم دوره دوم متوسطه سال 1401-1400 با الگوی سلوچ و مک تیگو، مورد تحلیل و واکاوی قرار گرفت. جامعه آماری کتاب زیست شناسی 2 پایۀ یازدهم است که در سه بخش(متن، تصویر و تلفیق متن و تصویر) و یازده خرده مولفه بررسی شد. پژوهش از لحاظ روش، توصیفی و از نظر نوع، تحلیل محتوا است. نتایج حاصل، نشان دهندۀ عدم تنوع در ساختار متنی از منظر خطی و غیرخطی است و در کل کتاب، استفاده از ساختار خطی مشاهده می‌شود. همچنین، کمتر از نیمی از تصاویر به صورت فعال با متن مرتبط بوده و در اغلب صفحات، تصاویر به صورت رنگی و سهم تصویر از متن بیشتر، اما به طور معناداری متناسب با متن ارائه شده است. کمتر از نیمی از تصاویر دقیقا در مجاورت متن مرتبط، مشاهده می‌شود. بیشتر تصاویر دارای عنوان (بدون ذکر جرئیات) بوده و بیش از نیمی از تصاویر از نوع بازنمایی شده است که اطلاعات فراگیر را معنادارتر می‌کند. در بسیاری از موارد، امکان استفاده از تصاویر مناسب‌تر و موثرتر در تشریح مفاهیم و درک آن وجود دارد که لازم است به آن توجه شود.

کلیدواژه‌ها